Antibiyotikler mikroorganizmaların büyümesini durduran ya da öldüren biyolojik kaynaklı ya da sentetik olarak elde edilen çok etkili biyoaktif maddelerdir (Saygı vd., 2012). Enfeksiyon tedavisinde başarıyla kullanılmakta olan pek çok antibiyotik grubu vardır. Bu nedenle etki tarzlarına ve etkiledikleri mikroorganizmalara göre sınıflandırma ihtiyacı duyulmaktadır. Mikroorganizmanın hücre duvarını bozmak, protein sentezini bozmak veya mikroorganizmanın ihtiyaç duyduğu maddeleri yok etmek antibiyotiklerin etki etme şekilleri arasındadır.
Antibiyotikler, insan ve hayvan hastalıklarının tedavisinde ve hayvanlarda büyümeyi destekleyici olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır (Yalap ve Balcıoğlu, 2008). Dünya çapında antibiyotik tüketiminin 100.000-200.000 ton arasında olduğu tahmin edilmektedir. 1996 yılında Avrupa Birliği’nde yaklaşık 10.200 ton antibiyotik tüketilmiştir. Bu miktarın yaklaşık %50’si veteriner ilaçlarında ve büyümeyi destekleyici maddelerde kullanılmıştır (Kümmerer, 2002).
Antibiyotik kullanımının yararları olmasının yanısıra zararlarının da olduğu akılda tutulmalıdır. Bu nedenle ülkemizde antibiyotik tüketiminin azaltılması için gerekli önlemler alınmalıdır.
Kaynak: Topal ve ark., Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 31(3):121-127
•••
1. BETALAKTAMLAR = Hücre duvarı sentezini yıkımlayarak etkisini gösterir
✓ Penisilinler
penisilin G, prokain penisilin G, benzatin penisilin, amoksisilin, ampisilin, kloksasilin, nafsilin, metisilin, oksasilin, karbenisilin, tikarsilin ...
~~ Etkisi güçlendirilmiş penisilinler;
Ampisilin+sulbaktam
Amoksisilin+kloksasilin
Tikarsilin+klavulanik asit
✓ Sefalosporinler
1.kuşak~ sefaleksik, sefasetril, sefazolin, sefapirin, sefalonium
2.kuşak~ sefaklor, sefuroksim osetil
3.kuşak~ seftiofur, sefovesin, seftriakson, sefaperazon
4.kuşak~ sefkuinom
2. FLOROKİNOLONLAR = Nükleik asid metabolizmasını bozarak etkisini gösterir.
Enrofloksasin, danofloksasin, marbofloksasin, ibafloksasin, flumekuin, difloksasin...
3. AMİNOGLİKOZİDLER = Ribozom sentezini engelleyerek etkisini gösterir.
Amikasin, gentamisin, kanamisin, neomisin, apramisin, streptomisin, spektinomisin, tobramisin, paramomisin ...
4. SULFONAMİDLER-SDK = Ara metabolizmayı bozarak protein sentezini engelleyerek etkisini gösterir.
Sulfadiazin, sulfamethoksazol, sulfamethazin, sulfadimidin, trimetoprim ...
5. TETRASİKLİNLER = Ribozom sentezini bozarak etkisini gösterir.
Oksitetrasiklin, tetrasiklin, doksisiklin, minosiklin, klortetrasiklin ...
6. FENİKOLLER = Ribozom sentezini bozarak etkisini gösterir.
Florfenikol, kloramfenikol, tiamfenikol ...
7. MAKROLİDLER = Ribozom sentezini bozarak etkisini gösterir.
Eritromisin, gamitromisin, spiramisin, tildipirosin, tilmikosin, tulatromisin, tilozin ...
8. LİNKOZAMİDLER = Ribozom sentezini bozarak etkisini gösterir.
Linkomisin, klindamisin, pirlimisin ...
9. PEPTİTLER = Hücre membran yapısını bozarak ve permeabilitesini artırarak etkisini gösterir.
Basitrasin, fosfomisin, polimiksin B, polimiksin E, vankomisin ...
10. PLEUROMUTİLİNLER = Protein sentezini bozarak etkisini gösterir.
Tiamulin, Valnemulin ...
11. İYONOFORLAR = Hücre zarında iyon dengesini etkileyerek etkisini gösterir.
Lasalosid, monensin, narasin, maduramisin ...
12. NİTROFURANLAR = Enerji metabolizmasını engelleyerek etkisini gösterir.
Nitrofurantoin, nitrofurazon, nifuroksazid ...
13. NİTROİMİDAZOLLER = Hücre içi metabolizmayı bozarak etkisini gösterir.
Metronidazol, dimetridazol, ronidazol ...
14. DİĞER
✓ DNA girazi inaktif ederek = Novobiosin
✓ Nükleik asid metabolizmasını bozarak= Rifamisin ...
Yorumlar
Yorum Gönder